Rozkład materiału  Dział programu Numer i temat lekcji Treści nauczania Kształcone umiejętności Propozycje metod nauczania Propozycje środków Plan wynikowy  Dział programu Numer i temat lekcji Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Wymagania rozszerzające 1. przedstawiciel gromady mięczaków o bocznie spłaszczonym ciele okrytym dwuczęściową muszlą; 2. żartobliwie: małżonka; małża-małżach G’Podaj’przykłady’świadcząceo’tym,’żebakterieto’organizmy’kosmopolityczne.’’ G’Scharakteryzuj’czynności’życiowebakterii.’’ PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII 1. W ocenianiu stosuje się skalę przyjętą w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania. 2. Wszystkie oceny są jawne Mięczaki, z kolei, to zwierzęta o miękkim ciele, nieposiadające szkieletu wewnętrznego. Do najbardziej znanych przedstawicieli tej grupy należą małże, ostrygi, ślimaki i głowonogi. Warto wiedzieć, że mięczaki pełnią bardzo ważną rolę w ekosystemach, zarówno jako drapieżniki, jak i ofiary, biorąc udział w łańcuchu Mięczaki wyróżnia obecność muszli w ich budowie ciała, są to zwierzęta niesegmentowane, o dwubocznej symetrii ciała. Ich organizm jest miękki, podzielony na trzy części głowę, worek trzewiowy i nogę. Muszla składa się z trzech warstw: · zewnętrznej, · środkowej, · wewnętrznej. 34 34.Mięczaki – zwierzęta o miękkim niesegmentowanym ciele ogólna budowa ciała mięczaków pokrycie ciała mięczaków budowa i rola układu pokarmowego mięczaków budowa układu oddechowego i krwionośnego mięczaków budowa układu nerwowego mięczaków układ wydalniczy mięczaków rozmnażanie i rozwój mięczaków Miridae – Tasznikowate Ciało smukłe, delikatne. Głowa żółta lub zielonkawa z parą ciemnych pasków. Przedplecze w różnych odcieniach barwy żółtej, często z zielonymi akcentami, zwłaszcza w przedniej… Mięczak zakaźny (łac. molluscum contagiosum) to zakaźna choroba skóry. Powoduje ona ogniskowy przerost komórek naskórka z wytworzeniem małych guzków. Jest to choroba powszechna u małych dzieci i młodych dorosłych, a także wśród osób z niedoborami odporności, np. zakażonych HIV. Zmiany skórne są niegroźne, jednak choroba U3TmjQt. Produkt niedostępny Powiadom mnie o dostępności tego produktu Opis Dostawa i płatność Opinie Opis Małże, dawniej również blaszkoskrzelne – takson w randze gromady obejmujący około 8000 gatunków mało aktywnych lub osiadłych, wyłącznie wodnych, bentosowych mięczaków o bocznie spłaszczonym ciele okrytym dwuklapową muszlą. Ciało małża składa się z tułowia i nogi. Jest pozbawione głowy, szczęki i tarki. Dostawa i płatność DOSTAWA Zamów do godziny 10:00, a Twoje zamówienie wyślemy najpóźniej w kolejnym dniu roboczym. W przypadku książki nowej termin ten może się wydłużyć o 2 dni robocze. FORMY DOSTAWY Paczkomat InPost 14,99 zł Kurier24 InPost 13,99 zł Kurier za pobraniem 23,99 zł Orlen Paczka 10,99 zł Kurier48 Poczta Polska odbiór w punkcie 10,28 zł Kurier48 Poczta Polska 10,66 zł Odbiór osobisty Lubień 0,00 zł Darmowa dostawa przy zamówieniu od 200 zł. FORMY PŁATNOŚCI online – szybkie transfery online - PayPal (należy wpisać e-mail odbiorcy: [email protected]) przelew tradycyjny płatność przy odbiorze gotówką lub kartą Opinie Nie dodano jeszcze żadnej opinii. Musisz być zalogowanym użytkownikiem, aby dodawać opinie o produktach. ZALOGUJ SIĘ Inne tego autora Inne tego wydawnictwa Słysząc słowo „mięczak”, oczami wyobraźni widzimy wiotką, bezbronną istotę. Czy nazwa ta odzwierciedla zatem również usposobienie zwierząt zwanych mięczakami? Czy ich miękkie, na pierwszy rzut oka delikatne ciała, są jedynie pływającym (lub pełzającym) obiadem dla zwierząt i ludzi? Czas poznać nieco lepiej jedną z największych grup zwierząt na świecie. KlasyfikacjaDomena: eukariontyKrólestwo: zwierzętaTyp: mięczakiGromady:Ślimaki / Brzuchonogi (Gastropoda)Bezpłytkowce (Aplacophora)Jednopłytkowce (Monoplacophora)Wielopłytkowce/Chitony (Polyplacophora)Chitony (Polyplacophora)Głowonogi (Cephalopoda)Małże (Bivalvia)Łódkonogi (Scaphopoda)Gromady wymarłe:hiolity (†Hyolitha)†Helcionelloida(†Rostroconchia)Mięczaki (Mollusca) – typ bezkręgowców spotyka się zarówno na lądzie, jak i wodach słodkich oraz słonych. Mięczaki są bowiem niebywale różnorodne nie tylko pod względem wyglądu, ale również pod względem wybieranego siedliska. Poza tym bardzo trudno byłoby im zajmować jeden rodzaj ekosystemu – na całym świecie żyje ok. 85 000 rozpoznanych gatunków żyje w oceanach, od wybrzeży po strefę abysalną (głębię). Duża ich liczba zamieszkuje jednak ląd i wody słodkie. Bardzo zróżnicowane grupy żyją w strefie tropikalnej i umiarkowanej, ale przedstawiciele typu występują w każdej szerokości 80% wszystkich znanych gatunków mięczaków to ślimaki. Najbardziej złożonymi organizmami spośród wszystkich mięczaków są jednak głowonogi, takie jak kałamarnice, mątwy i ośmiornice. Charakteryzuje je bardzo rozbudowany układ nerwowy, niespotykany u innych (Mollusca) – / PalliumPłaszcz to gruby fałd mięśni, który otacza tzw. wór trzewiowy mięczaka. W płaszczu występują również specjalne gruczoły, dzięki którym na powierzchni pallium tworzy się egzoszkielet (szkielet zewnętrzny) w postaci muszli. U mięczaków morskich, takich jak głowonogi, szkielet jest wewnętrzny, tzn. schowany pod płaszczem. Na grzbiecie pallium przyrasta do tułowia, tworząc po bokach dwie fałdy łączące się na brzuchu. W fałdach płaszczowych tworzą się także skrzela (u gatunków wodnych) lub płuca, a raczej jama płucna (u gatunków lądowych).MuszlaNa krawędzi płaszcza wytwarzana jest specjalna osłona (szkielet) składająca się głównie z chityny i konchioliny. Powłoka ta, zwana muszlą, posiada 3 warstwy:Zewnętrzną – (periostrakum, in. warstwa rogowa), zbudowaną z konchioliny. Dzięki tej powłoce muszla nie rozpuszcza – zbudowaną z kryształków węglanu wapnia (in. kalcytu)Wewnętrzną – nazywaną także warstwą perłową ze względu na zdolność załamywania światła. Produkuje się z niej tzw. masę perłową stosowaną m. in. w jubilerstwie i (Mollusca) – posiadają mięsistą nogę, która dostosowana jest do różnych celów w zależności od gromady. Na nodze występują tzw. statocysty pełniące rolę narządu równowagi. U ślimaków wydzielany jest także śluz umożliwiający efektywniejsze pokonywanie skałoczepów noga pełni funkcję przyssawki. Dzięki niej zwierzę może utrzymywać się na pionowych, twardych powierzchniach. U małży noga przystosowana została do rozkopywania dennego osadu, u głowonogów natomiast jest niezbędna do ruchu odrzutowego – ma ona postać 4 ramion. Budowa ślimakaAby zilustrować budowę mięczaka, posłużymy się schematem budowy najpopularniejszej grupy tych zwierząt – ślimaków. Zamieszczony poniżej rysunek oraz opis pochodzą z budowy mięczaka, na podstawie budowy ślimaka1. muszla 2. wątrobotrzustka 3. płuco w jamie płucnej 4. odbyt 5. otwór płucny 6. oko 7. czułek 8. zwój mózgowy 9. przewód ślinowy 10. otwór gębowy z tarką 11. wole (cz. przełyku) 12. gruczoł ślinowy 13. otwór płciowy 14. penis 15. pochwa 16. gruczoł śluzowy 17. jajowód 18. wapienna strzałka miłosna 19. noga 20. żołądek 21. nerka pochodzenia metanefrydialnego 22. płaszcz 23. serce 24. nasieniowódZmysłyPoza czułkami mięczaki mogą posiadać oczy, statocysty (narządy równowagi) i osfradia (narządy zmysłowe zastępujące węch). U głowonogów, jako zwierząt posiadających zaawansowaną budowę, występują natomiast oczy przypominające te u wodnych (Mollusca) – Melibe i sposób pobierania pokarmuMięczaki są z reguły roślinożerne, żerują na glonach lub filtrują pokarm z wody za pomocą skrzeli (np. małże). Niektórzy przedstawiciele typu preferuje jednokomórkowe glony, inne wolą bardziej złożone organizmy roślinne, np. algi, które rozrywają za pomocą raduli. RadulaWiększość mięczaków posiada tzw. tarkę (radulę) ulokowaną w gardzieli. Radula to chitynowy fałd pokryty rzędami chitynowych zębów. Tylne zęby często są wymieniane, ponieważ szybko się zużywają. Główną funkcją tarki jest zeskrobywanie alg ze skał. Pokarm przesuwany jest dzięki specjalnym chrząstkom umocowanym w dolnej części aparatu gębowego. Radula jest organem unikalnym dla mięczaków (tylko małże jej nie posiadają), który nie występuje u innych to w przeważającej części drapieżniki, więc radula nie ma u nich tak dużego znaczenia podczas zdobywania pokarmu jak jamie gębowej mięczaka występują także gruczoły produkujące śluz, dzięki któremu pokarm przykleja się. Ponieważ aż do żołądka układ pokarmowy pokryty jest rzęskami i śluzem, pokarm po prostu przesuwa się w stronę jelit. Inny rodzaj rzęsek wyłapuje mniejsze elementy pożywienia, głównie minerały, które następnie wydala. Większe części pokarmowe kierowane są do jelita ślepego, aby tam proces trawienia dobiegł końca. Mięsożerne mięczaki mają z reguły prostszy system (Mollusca) – mięczaków posiada jedną parę skrzeli, czasem natomiast jedno skrzele. Wyglądem przypominają one pióra. Woda wpływa w nie od dołu i wypływa górą. W skrzelach występują 3 rodzaje rzęsek: jeden odpowiedzialny jest za napędzanie wody, a dwa pozostałe pomagają w utrzymywaniu czystości zwierzę wpłynie na obszar zanieczyszczony chemikaliami lub osadami, rzęski przestają się poruszać do momentu poprawy warunków środowiska. RozródU najbardziej prymitywnych mięczaków dochodzi do zapłodnienia zewnętrznego. Z jaj mogą wykluwać się trochofory (wolno żyjące larwy), weliger (larwy planktoniczne posiadające zawiązki nogi, głowy i płaszcza), a następnie miniaturowa postać dorosła. Czasem jednak bezpośrednio po wykluciu na świat przychodzi weliger. U głowonogów nie występuje stadium obrębie typu spotyka się gatunki rozdzielnopłciowe (np. głowonogi) i obojnaki (in. hermafrodyty).Gonady posiadają często własne kanały wyprowadzające, ale osobniki bardziej prymitywne potrafią uwalniać komórki rozrodcze (plemniki lub komórki jajowe) na zewnątrz za pomocą metanefrydiów (narządów wydalniczych). Zapłodnienie może przebiegać wewnętrznie lub (Mollusca) – mięczakiZarówno kałamarnica kolosalna, jak i kałamarnica olbrzymia uważane są za największe mięczaki oraz jedne z największych kolosalna (Mesonychoteuthis hamiltoni) mierzyć może 12-14 m długości i ważyć 500 kg (największy wyłowiony osobnik ważył 495 kg i mierzył 10 m). Kałamarnica olbrzymia (Architeuthis dux) osiąga natomiast 13 m długości i 275 kg jadowiteJednymi z najbardziej jadowitych mięczaków są ośmiornice. Do najniebezpieczniejszych zalicza się gatunki z rodzaju Hapalochlaena, których ukąszenie często prowadzi do śmierci. Podobny skutek niesie ze sobą użądlenie ślimaków morskich z rodzaju Conus. Jad tych drugich jest jednak na tyle niezwykły, że stał się ważnym narzędziem badań neurologicznych oraz potencjalnym źródłem nowych ośmiornice są jadowite, ale tylko kilka gatunków stanowi poważne zagrożenie dla ludzi. Wspomniany wyżej rodzaj Hapalochlaena, żyje w wodach Australii i Nowej Gwinei, ale kąsa tylko wtedy, gdy ktoś go sprowokuje. Około 25% ukąszonym nie udaje się przeżyć, co świadczy o dużej jadowitości gatunkiem niebezpiecznym jest tropikalna ośmiornica olbrzymia (Enteroctopus dofleini). Jej jad powoduje silny stan zapalny, który nawet przy poprawnym leczeniu może utrzymywać się przez miesiąc. Ukąszenie ośmiornicy z gatunku Octopus rubescens wywołuje natomiast martwicę, z której pacjent wychodzi przez ponad miesiąc. Tydzień po ukąszeniu występują również bóle głowy i ogólne (Mollusca) – – ludojad?Małże, choć niepozorne, również mogą użądlić, a nawet ugryźć. Jeden z przedstawicieli małży posiada jednak o wiele mroczniejszą opinię. Chodzi o przydacznię olbrzymią (Tridacna gigas), ważącą nawet 200 kg i mierzącą 120 cm długości. Z powodu ogromnych rozmiarów (największy znany okaz mierzył 137 cm), powstało o niej wiele legend. Najbardziej znana głosi, że przydacznia olbrzymia żywi się ludźmi. Nawet w podręcznikach naukowych pisano o niej jako o „małżu – ludojadzie”. W książce pt.: US Navy Diving Manual umieszczono informacje, jak uwolnić się z uścisku przydaczni. Współcześnie jednak gatunek nie jest traktowany jako niebezpieczny, zrozumiano bowiem, że zamykanie muszli w kontakcie z człowiekiem to po prostu jego metoda jednak byłoby umrzeć zamkniętym w muszli przydaczni, ponieważ zamyka się ona bardzo powoli. Poza tym, osoby wyższe po prostu nie zmieściłyby się we wnętrzu tego ogromnego (Mollusca) – Mątwy, sepie (Sepioidea).Szczegółowe daneMięczaki (Mollusca)Długość ciała: od 3 mm do 14 m (kałamarnica kolosalna i olbrzymia)Waga: od kilku gramów do 500 kgMięczaki (Mollusca)Mięczaki (Mollusca) – ciekawostkiSłowo „mięczak” pochodzi od francuskiego mollusque, które natomiast wywodzi się z łacińskiego molluscus, oznaczającego „miękki”.Mięczaki to najbardziej liczna gromada zwierząt morskich – stanowią ok. 23% wszystkich morskich organizmów są drugą po stawonogach najliczniejszą grupą głowonogi i małże pojawiły się prawdopodobnie 541-485 mln lat temu (kambr).Wydaje się, że mięczaki lądowe i słodkowodne są narażone na wyginięcie. Nie ma jednak dokładnych danych na ten temat, bowiem w wielu miejscach występowania tych zwierząt nie opracowuje się zbyt dokładnych (Mollusca)PolecamyMięczakiOśmiorniceKałamarniceŚlimaki